Mạch 22 trận bất bại (chỉ tính trong 90 phút) của ĐT Anh đã kết thúc tại Puskas Arena khi thầy trò Southgate gục ngã trước chủ nhà Hungary ở trận mở màn chiến dịch Nations League 2022/23.
Trận thua đó đương nhiên mang đến nhiều câu hỏi hơn là câu trả lời trước thềm World Cup 2022. Một điều chắc chắn được rút ra: Tam sư vẫn còn rất nhiều việc cần làm.
Trên thực tế, vấn đề đã bắt đầu từ trước đó, trong những trận hòa với Scotland và Hungary. Những chiến thắng thuyết phục của Tam sư chỉ đến trước các đối thủ siêu yếu như San Marino, Andorra và Albania.
Bây giờ, quay lại câu hỏi chính: Có nên tiếp tục với hệ thống 3-4-3. Về mặt lý thuyết, đây là sơ đồ đáp ứng cả 2 tiêu chí: Tính ổn định trong phòng ngự và sự đột biến trong tấn công.
Kể từ World Cup 2018, Southgate đã sử dụng 3-4-3 và nó trở thành một đặc trưng của ông. Cùng với kết cấu này, Tam sư đã thi đấu rất thành công ở 2 kỳ đại hội gần nhất, trong đó vào đến chung kết EURO 2020 ngay trên sân nhà.
Tuy nhiên, những hạn chế của nó đã bộc lộ rõ ở trận thua mới nhất. ĐT Anh tấn công rất thiếu ý tưởng và gần như không tạo ra được một cơ hội thực sự rõ ràng nào. Rất nhiều chuyên gia đã khuyên Southgate nên chuyển đội hình về 4-3-3 hoặc 4-2-3-1 để có thêm nhiều cầu thủ tấn công hơn.
Dẫu vậy, hệ thống 3 trung vệ được Southgate trọng dụng là để tận dụng John Stones, Harry Maguire và đặc biệt là tốc độ của Kyle Walker. Khi có “biến”, Walker sẽ lao về thật nhanh để bọc lót cho 2 trung vệ chính. ĐT Anh đang không có nhiều trung vệ giỏi và việc để Maguire giữa khoảng không mênh mông, nhất là sau một mùa giải tồi tệ, là điều đầy rủi ro. Southgate còn Tyrone Mings và Conor Coady làm phương án dự phòng nhưng không ai trong số này từng tham dự Champions League nên đẳng cấp bị nghi ngờ.
Nhưng giữ lại 3-4-3 thì vị trí wing-back lại khiến Southgate đau đầu. Trent Alexander-Arnold chưa bao giờ thực sự thể hiện được phong độ cao như lúc khoác áo Liverpool. Có lẽ cầu thủ của The Reds này chỉ quen làm một hậu vệ phải thông thường, chứ không phải cáng đáng nhiều nhiệm vụ như wing-back. Đây cũng là vấn đề của đồng đội Andy Robertson khi về làm nhiệm vụ tại ĐT Scotland.
Ở bên trên, cơn đau đầu của Southgate tiếp tục với cái tên Jude Bellingham. Trong mùa vừa qua, cầu thủ 18 tuổi góp dấu giày vào 20 bàn cho Dortmund trên mọi đấu trường. Nhưng trong hệ thống 3-4-3 ở ĐT Anh, anh phải cáng đáng nhiều nhiệm vụ phòng ngự và chơi như một tiền vệ trụ.
Chuyền về hệ thống có 3 tiền vệ trung tâm sẽ giải phóng rất nhiều cho Jude Bellingham, đặc biệt là khi phía sau có 2 “máy quét” Declan Rice và Kalvin Phillips.
Vào lúc này, Southgate còn 5 trận đấu nữa trước khi bước vào World Cup 2022 và câu hỏi có cần thay đổi sơ đồ chiến thuật hay không phải được trả lời trong thời gian này.
