Nỗi ám ảnh của người Anh
Năm 1996, ở kỳ EURO được tổ chức trên sân nhà, người Anh có cơ hội để lọt vào trận chung kết. Để làm được điều này, họ cần vượt qua Đức ở lượt sút luân lưu tại vòng bán kết. Gareth Southgate là người sút quả 11m quyết định ở lượt sút thứ 6. Nhưng cú sút của anh bị thủ thành Andreas Kopke cản phá, khiến Tam sư phải nhường vé vào chung kết cho Cỗ xe tăng.
1 năm trước, ở trận chung kết EURO 2020 cũng được tổ chức trên sân nhà, Anh lần này thậm chí còn có cơ hội lần đầu tiên vô địch châu Âu. Nhiệm vụ của họ là đánh bại Italia trên chấm 11m. Ở lượt sút thứ 5, Jorginho đã sút hỏng, mở ra cơ hội quân bình tỷ số luân lưu cho Tam sư nếu Bukayo Saka thực hiện thành công. Tuy nhiên, Saka, người khi đó mới 19 tuổi, đã không vượt qua nổi áp lực nghìn cân và cú sút của anh không thắng được Donnarumma. Vậy là thêm một lần nữa, Anh lại gục ngã ở lượt “đấu súng”.
Nói vậy để thấy, sút phạt đền luôn là cơn ác mộng của Tam sư. Vì sao lại vậy? Hãy so sánh Southgate với Pirlo, người cũng thực hiện lượt sút luân lưu giúp Italia vô địch World Cup 2006. “Mọi thứ tôi muốn làm là đặt quả bóng vào điểm đá thật nhanh rồi thực hiện quả 11m”, Southgate kể lại. Đó là sự tương phản nếu so sánh với Pirlo ở quả đá 11m trên đất Đức năm 2006. “Tôi vuốt ve quả bóng. Hít thở thật sâu…”, Pirlo hồi tưởng lại.
Chuyện của Southgate là câu chuyện của người Anh trên chấm 11m. Từ năm 1990 đến nay, Anh 7 lần thất bại ở các kỳ World Cup và EURO bởi loạt sút luân lưu, mà mới nhất là EURO 2020. Đó là một con số cao khủng khiếp.
Vậy vì sao Anh đá luân lưu kém? Geir Jordet, nhà tâm lý học thể thao người Na Uy nghiên cứu gần 500 quả penalty ở World Cup, EURO và C1/Champions League từ năm 1976-2016 đã chỉ ra điểm rất quan trọng: Tốc độ thực hiện penalty. Ông chỉ ra rằng cầu thủ Anh là những người đá penalty nhanh nhất. Từ sau tiếng còi của trọng tài, họ chạy đà, rồi sút, tất cả chỉ mất trung bình… 0,28 giây. Đó chính xác là những điều Southgate kể lại khi ông thực hiện quả 11m ở trận bán kết EURO 1996. Southgate không làm những động tác như Pirlo, là vuốt ve trái bóng, rồi hít thở thật sâu, để tìm kiếm nhịp điệu của mình.
Luyện sút penalty ngay từ bây giờ
Để vượt qua được nỗi ám ảnh luân lưu, Southgate đang cho học trò tập sút 11m ngay từ… bây giờ, cho dù vẫn còn 8 tháng nữa thì VCK World Cup 2022 mới diễn ra. Đây là điều được chính Southgate xác nhận ở buổi họp báo trước trận gặp Bờ Biển Ngà. Southgate không muốn ông cùng các học trò phải thêm một nữa lần gục ngã ở lượt đấu súng, khi mà cơn ác mộng EURO 2020 vẫn còn đang ám ảnh.
“Chúng tôi đang phân tích nhiều yếu tố, nhiều chi tiết khác nhau và xem chúng tôi có thể cải thiện điều gì để trở thành nhà vô địch thế giới. Sút penalty là một phần trong đó. Ở ĐTQG, chúng tôi chỉ có 2 cầu thủ thường sút penalty ở CLB là Harry Kane và James Ward-Prowse. Về số lần thực hiện penalty, Marcus Rashford là người sút nhiều thứ 2, nhưng ở M.U thì Bruno Fernandes mới là người sút phạt đền chính. Khi chúng tôi thi đấu với Italia, 5 cầu thủ của họ thực hiện hơn 40 quả phạt đền ở những giải đấu chính thức. Chỉ Kane ở cùng đẳng cấp như vậy và Marcus đứng sau với 20 lần. Đó là sự khác biệt và chúng tôi cần phải tập luyện kỹ càng hơn”, Southgate cho biết.
Thực ra, ngoài việc sút penalty thường xuyên để rèn luyện kỹ năng thì một vấn đề khác rất quan trọng là sự lạnh lùng. Mà đây lại là phẩm chất không dễ để cải thiện. Bởi người Anh vốn bị coi là yếu bóng vía và thiếu bản lĩnh trong những thời khắc quyết định. Hãy xem Pirlo, người thực hiện cú penalty kiểu panelka làm tung lưới Joe Hart, qua đó làm sụp đổ hoàn toàn tinh thần thi đấu của Tam sư ở lượt sút luân lưu tại tứ kết EURO 2012 thì rõ. Tam sư thiếu những chân sút 11m kiểu dị biệt như vậy. Vấn đề lựa chọn người sút cũng rất quan trọng. Thật khó hiểu khi Southgate lại chọn 3 cầu thủ sút luân lưu cuối cùng ở trận chung kết EURO 2020 là những cái tên vừa trẻ, vừa không có phong độ cao như Rashford, Jadon Sancho và Saka.
8 tháng nữa World Cup 2022 sẽ diễn ra. Việc Southgate cho các học trò tập sút penalty từ bây giờ liệu có giúp họ cải thiện được bản lĩnh trước chấm 11m?
Tỷ lệ thắng rất kém ở lượt sút 11m
Trong lịch sử, Anh chỉ đúng 3 lần thắng trên chấm 11m ở các VCK EURO và World Cup. Tỷ lệ thắng của Anh ở loạt luân lưu là 14,3%, quá kém nếu so với Mexico (43%), Pháp (50%), Uruguay (55,6%), Tây Ban Nha (57%), Argentina (58%), Brazil (58%) và Đức (85%). Không ĐTQG nào yếu bóng vía trên chấm 11m như người Anh.
2. Dưới thời Southgate, Anh đã thắng 2/3 lượt sút luân lưu tính trên mọi đấu trường. Tuy nhiên, thất bại duy nhất lại tới ở trận quan trọng nhất là chung kết EURO 2020.